ADR tehlikeli maddelerin; çevreye, doğaya ve canlılara zarar vermeden güvenli ve konforlu şekilde kara yoluyla bir yerden bir yere taşınmasına yardımcı olan yönerge olarak bilinir. ADR nedir? ADR kapsamında tehlikeli maddelerin araca taşınması, doldurulması, boşaltma, yükleme, ambalajlama, taşıma ile görevli herkesin bilgilenmesini ve sorumluluk almasını sağlar. Taşınacak olan tehlikeli maddelerin sürücü, çalışan ve operatörlerin sorumluluğunda olduğunu belirtmek ve daha titiz çalışmasını sağlamak için ADR belgesine ihtiyaç duyulmuştur.
ADR ile tehlikeli maddelerin taşınmasında görev alacak olan herkes sorumluluk, görevleri ve çalışma koşulları hakkında detaylı içerikler barındırır. Özellikle bu maddelerin sınıflandırılması, nerede hangi işlemlerin yapılması gerektiği üzerinde durulur.
Yönergedeki maddelere göre operatör ve sürücüler kara yolunu tehlikeye atmadan ve canlılara zarar vermeden maddelerin taşınmasını sağlar. ADR ne anlama gelir diye merak edildiğinde kısaltmasının açılımına bakmak gerekir. ADR genel açılımı Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması olarak bilinir. ADR uluslararası güvenliği sağlayacak şekilde içerik yönergeleri oluşturmuştur. Bu kapsamda tehlikeli madde taşıyacak, yükleyecek, boşaltacak olan kişilerin çalıştığı yerlerde ADR belge ve sertifikalarının olması gerekir.
1 Ocak 2021 tarihi itibari ile geçerli olan uluslararası anlaşmaya ulaşmak için buraya, ADR’nin ne olduğu hakkındaki wikipedia bilgileri için ise buraya tıklamanız yeterli.
ADR Nedir, Ne Zaman Başladı?
Tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili yönergenin oluşturulması 1957 yılına dayanmaktadır. ADR ne zaman ortaya çıktı sorusuna en doğru yanıt ise 30 Eylül 1957 yılında Cenevre’de ortaya atıldığı ve 1968 yılında yürürlüğe girdiği biliniyor.
ADR uluslararası boyutta yönerge özelliğini ise 1975 yılında New York’ta kabuk edildi. Güncel ADR yönergesi ise en son 1985 yılında kabul edildi. Türkiye’de ise ADR yönergesinin kabulü 01.01.2010 tarihidir. ADR uluslararası boyutta geçerli olan bir yönergedir ve toplamda 44 ülke kabul etmiştir. Türkiye ise 2010 yılında kabul ederek Resmi Gazetede duyurmuş ve detaylarını paylaşmıştır.
Tehlikeli maddeler genellikle tank ile taşınır. Özellikle patlayıcı maddeler kara yolu ulaşımı ile bir yerden bir yere taşınırken sürücü ve çalışanların daha dikkatli ve titiz şekilde çalışmaları için sorumluluk yüklenmektedir. ADR’li araç ne demek sorusunun cevabı araçlarda özellikle büyük taşıma araçlarında patlayıcı ya da tehlikeli maddelerin taşınması için araçların ADR’li olması gerekir. Bu sertifika güvenlik açısından son derece önemlidir. ADR’li araçlar, Araç Uygunluk Sertifikası belgesini bulundurarak taşıma yapmak zorundadır.
ADR Neleri Kapsar?
ADR, tehlikeli madde taşımacılığını güvenli şekilde gerçekleştirebilmek için gerekli olan belgeyi ifade eder. Tehlikeli madde içeriği ise yönergede detaylı olarak verilmiştir. ADR kapsamları şunlardır: parlayıcı, yanıcı, patlayıcı, radyoaktif maddelerdir. ADR maddeleri de kendi içlerinde kategorilere ayrılmıştır ve her birinin yönerge, sertifikası ayrı şekilde sunularak çalışanları bilgilendirmek zorunludur. Böylece tehlikeli maddeler kara yolu üzerinde daha titiz, dikkatli ve sorumlu şekilde taşınarak güvenli işlemler yapma imkânı sunulur.
ADR Belgesi Almak Zorunlu mu?
ADR belgesi Avrupa ülkeleri tarafından oldukça önemsenen, canlıların hayatlarına ve doğaya zarar vermeden güvenli şekilde taşımacılığı teşvik etmektedir. Ülkemizde ADR belgesi resmi olarak 2010 yılında yürürlüğe girmiş ve bu yıldan itibaren yanıcı, patlatıcı, radyoaktif ürünler ADR sertifikası olan araçlar tarafından sorumlu ve güvenli şekilde taşınmasını sağlar. Ülkemizde 2010 yılından bu yana tehlikeli madde içeriğinde olan ürünler taşınırken ADR sertifikası almak zorunlu hale gelmiştir. ADR belgesi olmadan tehlikeli madde taşıyan araçlara cezai yaptırım uygulanır.
ADR Belgesi Kimler Alabilir?
ADR belgesini, uluslararası tehlikeli madde taşıyacak olan firma ya da kuruluşların alması zorunludur. Özellikle ADR belgesi zorunlu olan ülkelerde tehlikeli madde taşındığı süreç boyunca ADR sertifika olma zorunluluğu bulunur. Böylece hem çevre hem de canlıların can güvenliği sağlanarak malzemelerin taşınması sağlanır.
ADR Belge Çeşitleri Nelerdir?
Uluslararası ya da şehirlerarası tehlikeli madde taşıyan araçlar ADR belgesi almak zorundadır. Kategorilere göre ADR belgesi alınır. Anlaşmaya göre dört farklı ADR çeşidi bulunur. Bunlar:
- Üretim ve Üretim Yeri Uygunluk Sertifikası: Tehlikeli maddeleri taşıma, kapları, ambalaj ürünleri, tank, basınçlı kaplar, konteyner üreticilerine verilen belgeleri kapsar. 3 yıllık bir belgedir ve 3 yılın sonunda tekrar alınması gerekir.
- Tasarım Tip Onay Sertifikası: Büyük ambalaj, konteyner, ambalaj, kap ya da tank yani tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan her türlü ürünler için tasarlanır. Üretici sertifikayı alır.
- ADR Araç Uygunluk Sertifikası: ADR yönergesinin 9. Maddesinde detaylı içerikleri mevcuttur. Bu belgenin değer adı ise pembe şeritli belge; T9 belgesi olarak da bilinir. Tehlikeli madde taşıyacak olan araç için verilen belgedir. Araç sahiplerine verilen ADR araç uygunluk sertifikası bir yıl sonra yenilenmesi gerekir. Araçların bakımı yapılmış, sağlam, trafiği ve canlıların güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde olmasına özen gösterilir. Araçta tank bulunuyorsa bunun için tank muayene belgesinin olması zorunludur.
- Muayene Sertifikası: Tehlikeli madde taşınan ürünler için verilen belgedir. Tank, konteyner, kaplar ürünleri kapsar. Maddeleri taşıyan ürünler de belirli aralıklarla sağlam olup olmadıkları kontrol edilir. Ürünlerin sahipleri güvenliği tehlikeye atmayacak şekilde sağlam olduğunu onaylamalı ve sertifikaları almalıdır.
Daha fazla içeriğe ulaşmak için buraya, kategorilere ulaşmak için ise (teknoloji, sağlık, sosyal medya, diğer) üzerlerine tıklayabilirsiniz.