İçeriğe geç

Kavram Haritası Nedir, Nasıl Yapılır?

kavram haritası
Bizi Paylaşın

Hayatımızda bulunan pek çok olgunun kavramları, birbirleri arasında bağlantı göstermektedir. Kavramların, konu bütünlüğü etrafında toplanmaktadırlar. Bu nedenle konuyu daha çabuk kavramak ve en derinine inmek için, kavram haritası denilen bir metot uygulanabilir. Haritanın hazırlanma aşamasında, belirli kurallara uymak gerekir. Eğer haritayı hazırlayacak olan kişi, tüm kurallara uyabilirse ortaya harika bir sonuç çıkacaktır.

Kavram haritası hazırlanış sürecinde, kavramlar öncelikli olarak genel olarak ele alınır. Genel olarak ele alınan kavramlar, haritada ilerlendiği müddetçe yerlerini daha özel kavramlara bırakır. Bu şekilde hazırlanan kavramlar, sonuç olarak muazzam detaylara sahip haritayı ortaya çıkartırlar.

Kavram Haritası Nedir?

Anlamlı öğrenme sürecinde uygulanan bu metodun tam olarak ne olduğunu ve nasıl ortaya çıktığını merak ediyorsanız, bu alt başlık tam sizlere göre. Kavram haritası nedir? Genel olarak anlamsal veya anlamlı öğrenme metodunu baz alan bu haritalar, kavramlar arasında bulunan ilişkiyi grafiksel olarak göstermektedirler.

Bilgileri düzenli, detaylı ve birbirleri ile ilişkilendirilmiş olarak gören kişi, anlamlı öğrenme aşamasına geçer. Bu haritalar, David Ausubel isimli psikoloğun, anlamsal öğrenme metotlarına uygun olarak geliştirilmiştir. Haritayı tasarlayan ilk kişiler Novak ve arkadaşları (1980) olarak bilinmektedir.

Kavramların, beyin tarafından etkili biçimde öğrenilmesi için, bu tarz bir haritaya ihtiyaç duyulmaktadır. Beyin öğrenme sürecinde, kavramlar arasındaki ilişkiyi, kavram haritası sayesinde başarılı biçimde kurmaktadır.

Kavram Haritası Özellikleri

Bu haritalar, doğru biçimde oluşturuldukları taktirde, kişiye pek çok avantaj sunmaktadırlar. Kavram haritası özellikleri:

  • Zihinde bilginin anlamsal biçimde kodlanmasını sağlar.
  • Beynin önceden öğrendiği bilgiler ile yeni bilgiler arasındaki bağı kurar.
  • Grafiksel olarak bilgileri görmek, beynin bilgileri somut hale getirmesine olanak tanır.
  • Kişi bilgileri rahatlıkla hatırlayabilir.
  • Genel olarak konunun anlaşılmasını kolaylaştırır.
  • Kişiye görsel düşünme becerisi kazandırır.
  • Beynin konuyu daha rahat organize etmesini sağlar.

Aynı zamanda kavram haritası oldukça kolay ve maliyetsiz biçimde hazırlandığı için, hemen her konuda kullanılabilir bir yöntemdir.

Kavram Haritası Nasıl Yapılır?

Kavramları birbiri ile ilişkilendireceğiniz bu haritaları yaparken belirli adımları izlemeniz gerekmektedir. Kavram haritası nasıl yapılır? Bu haritaları yapmak için çizim ortamı seçmek, ana kavramı belirlemek, genel konsepti oluşturmak, anahtar kavramları tanımlamak gereklidir. Bunlardan sonra, şekil ve çizgileri organize etmek ve de son düzenlemeleri yapmak gerekir.

Total olarak 5 adımda bu haritaların nasıl oluşturulduğunu sizlere aktaracağız. En güzel sonucu almak adına, bir adımdan, diğer bir adıma geçmeden önce, o adımı tamamladığınıza emin olun.

Kavram haritası oluşturma konusunda en kaliteli sonucu almak istiyorsanız, birazdan sizlere vereceğimiz adımları uygulamayı deneyebilirsiniz.

1) Çizim Yapacağınız Yeri Seçin

Kavramların detaylı biçimde ilişkilendirildiği bu haritaları yapmanın, temel 2 yolu bulunmaktadır. Bunlardan ilki kağıt ve kalem ile fiziksel biçimde haritayı hazırlamaktır. İkincisi ise sanal ortamlardan yararlanarak programı oluşturmaktır.

İkinci seçeneği tercih edip, programlar vasıtasıyla haritayı yapmak, daha profesyonel bir sonuca ulaşmanızı sağlayacaktır. Aynı zamanda ikinci yöntemi hazırlamak, birinci yöntemden daha kolay biçimde gerçekleşir

Kavram haritası oluşturma programı arayışındaysanız, kullanabileceğiniz programlar:

Programları yardımıyla haritayı rahatlıkla oluşturabilirsiniz. Programlar genel olarak kolay bir kullanıma sahiptirler.

2) Ana Kavramı Belirleyin

Gerekli programın seçimini yaptıktan sonra, sıradaki adımınız, ana kavramı belirlemek olmalıdır. Detaylandıracağınız ana kavramı belirlerken seçebileceğiniz en genel kavramı seçmeniz gerekir. Seçimini yapacağınız kavramın, diğer anahtar kavramlarınızı genellemesine dikkat etmelisiniz! Aksi taktirde, başarılı bir kavram haritası oluşturma süreci yaşamanız mümkün değildir.

Eğer ana kavram belirlemekte zorluk yaşıyorsanız, konu ile ilgili sorular sorarak, yanıtlara göre bir ana kavram belirleyebilirsiniz. Sorularınıza en genel cevabı veren kavramı, ana kavram olarak seçmeniz mümkün.

3) Anahtar Kavramları Tanımlayın

Ana kavramınızı belirledikten sonra, ana kavramınızı destekleyecek 15 ila 25 arasında anahtar kavram seçmeniz gerekir. Anahtar kavramların seçimini yaparken bir liste hazırlayın. Hazırlayacağınız liste genel kavramlardan başlasın. Genel kavramların aşağı kısmına, özel kavramları yerleştirerek 15 ila 25 anahtar kavram tespit edin.

Kavram haritası oluşturma esnasında belirlediğiniz anahtar kavramları, kısa ve öz biçimde tanımlayın. Tanımlamaları uzun tutmamanız, haritanızın metin ağırlıklı olmasının önüne geçer. Eğer çok uzun tanımlamalar yaparsanız, metin ağırlıklı ve karmaşık bir harita elde etme oranınız yükselir.

4) Kavramları Organize Edin

Kavramların organize edilme sırasını, en genelden, en özele doğru yapmanız gerekir. Bu işlemi yaparken en üste veya tam ortaya ana kavramınızı yerleştirin. Ardından diğerlerine nazaran daha genel kavramları, ana anahtar kavramınız altına yerleştirin. Bunların alt kısmına da en özel kavramları koyabilirsiniz. Kavramları organize ettikten sonra, kavramlar ile ilgili kısa tanımlamaların var olduğuna emin olun.

Kavram haritası oluşturma adımlarında bu kısım, karışıklıktan uzak ve anlaşılabilir olmalıdır. Aksi taktirde haritada hangi bilgilerin hangisiyle doğrudan ilişki içerisinde olduğunu bulmakta zorlanabilirsiniz.

5) Son Düzenlemeleri Yapın

Son düzenlemeler yapılacağı sırada, kendinize bazı sorular sorarak, doğru bir harita oluşturup oluşturmadığınız gerçeğini görebilirsiniz. Yaptığınız bağlantılar sonrasında, doğru sonuca ulaştığınızı anlamak için, bağlantıların gerçekten birbiri ile ilişkili olup olmadığını sormalısınız.

Bu sorunun ardından, kavramları koyabileceğiniz en iyi yere koyup koymadığınız konusunda da bir kontrol yapın. Son olarak kavram haritası üzerinde yer alan bağlantıların, daha iyi yapılıp yapılamayacağını kontrol edin.

Kavram Haritası Örnekleri

Hazırlanış aşamalarının nasıl ilerlediğini okuduktan sonra, görsel olarak bazı harita örneklerine bakmak, sizlere yardımcı olacaktır. Kavram haritası örnekleri detaylı incelenmesi halinde, harita oluşturma sürecinde sizlere büyük katkı sunacaktır.

İlk örneğimiz, konuyu daha net anlamanız adına, sizlere yol gösterecektir.

kavram haritası

İkinci olarak hazırladığımız örnek ise oldukça kısa bir örnek olmasına rağmen, konu ile ilgili sizlere fikir verecektir.

kavram haritası oluşturma

3. kavram haritası örneği bir fizik konusu olan madde ile ilgilidir.

kavram haritası örneği

4. örneğimiz de yine madde ile ilgili bir örnektir.

kavram haritası örnekleri

5. örneğimizde madde ve ısı arasındaki ilişkiyi ele almaktadır.

kavram haritası nasıl yapılır

Eğer boş bir harita arıyorsanız, aşağıdaki örnek sizlere yardımcı olacaktır.

kavram haritası nedir

Bu örneklere bakarak konuyu daha net anlamanız mümkün. Konu ile ilgili anlamadığınız herhangi bir kısım varsa yorumlar kısmından belirtebilirsiniz. Üçüncü, dördüncü, beşinci ve son görsel farklı sitelerden alınmıştır.

Daha çok kavram haritası örneği görmek istiyorsanız, buraya tıklayabilirsiniz.

Daha fazla yazımızı okumak isterseniz, buraya tıklayarak web sitemizin ana sayfasına ulaşabilirsiniz.

Etiketler:

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir