Kitaplar bizlerin en değerli dostu. Bu sadık dostlarımızdan öğrenebileceklerimizin ise herhangi bir sınırı yok. Tüm bunları bilsek bile, kitap okurken uyku gelmesi sorunsalını, sık sık yaşıyor olabiliriz. Bu yazımızda sizlere, kitap okumak ile uyku gelmesi arasında ki ilişkiyi inceledik.
Yazımızın tamamını okuduktan sonra, kitap okurken uyku gelmesi probleminin neden olduğunu daha net anlayacaksınız. Uyku problemleri yaşıyorsanız veya uyku ile ilgili daha fazla içerik görmek istiyorsanız, sitemizin “Sağlık Kategorisi” tam sizlere göre.
Kitap Okurken Neden Uykumuz Gelir?
Kitaplar ile uyku arasında ki bağ, geçmişten günümüze aktarılmış olan bir süreçtir. Kitap okurken neden uykumuz gelir? Çocukluk yıllarınıza veya geçmiş anılarınızda kitabın sizlere ne zaman okunduğuna veya sizlerin ne zaman kitap okuduğuna bir bakın. Kitabın her zaman uyku vakitlerinde okunduğunu, hatta kitap okuma sebebinin genellikle çocukları uyutmak olduğunu, rahatlıkla görebilirsiniz.
Dünyanın genelinde, çocuklara uyku vaktinde kitap okunmaktadır. Beynimiz, çocukluğumuzdan itibaren gelen bu davranış biçimini benimser. Sonuç olarak kitap okurken uyku gelmesi, geçmişten bugünümüze kalan bir öğrenilmiş davranış biçimidir.
Kitapların yatakta okunması ve uykunun gelmesi bizler için bir şartlanmadır. Beynimiz, geçmişte öğrenmiş olduğumuz, uyku vaktinde kitap okunması deneyimimize bakar ve uykumuzu getirecek hormonları salgılar. Bu şartlanmayı daha güzel örneklemek adına, sizlere bir alt başlık hazırladık.
Kitap Okurken Hemen Uyku Gelmesi ile Zil Deneyi Bağlantısı
Zil deneyi, psikolojide oldukça önemli yere sahip olan bir deneydir. Bu deney hakkında sizlere daha detaylı bilgiler vererek beynimizin şartlanma ile olan bağını daha net anlatabileceğimizi düşünüyoruz. Zil deneyi ise şu şekilde işliyor:
- Köpeklere her yemek verilmeden önce sahipleri tarafından bir zil çalınıyor.
- Köpekler uzun süre boyunca, zil çaldıktan sonra yemek yemeye alışıyor.
- Yeteri kadar zaman geçtikten sonra, zil çalınıyor fakat köpeklere yemek verilmiyor.
- Köpekler yemeğin geleceğine o kadar şartlanmış oluyorlar ki yemek ile ilgili salgıladıkları enzimleri salgılamaya başlıyorlar.
Kitap okurken hemen uyku gelmesi de, tıpkı zil deneyinde olduğu gibi, bizlere bir şartlanmayı gösteriyor. Çocukken bizlere anlatılan masallar ve okunan kitaplar hemen hemen hep uyku vakitlerimizde olurdu. Beynimiz kitap okumayı veya hikaye dinlemeyi uyku ile birbirine bağlıyor.
Bu sebep ile kitap okuduğumuz zaman, otomatik olarak uykumuz geliyor. Buna beynin şartlanması olarak da bakmak mümkün. Beyin geçmişte öğrenmiş olduğu iki olguyu, uyku gelmesi ve kitap okumayı birbiriyle öylesine bağlıyor ve bu duruma öyle şartlanıyor ki kitap okurken hemen uyku gelmesi problemiyle hemen hepimiz karşılaşıyoruz.
Kitap Okurken Uyku Gelmemesi İçin Neler Yapılabilir?
Kitap okuduğunuz esnada uykunuzun gelmesini engellemek istiyorsanız, birkaç yöntem deneyebilirsiniz. Öncelikli olarak bulunduğunuz ortamın ışığı ile ilgili çeşitli araştırmalar yapabilirsiniz. Kimi ışık türleri, kişiyi daha fazla uyku haline sürükleyebilir. Bazı ışık türleri ise kişinin uyanık kalmasını tetikleyebilir.
Yapılan son araştırmalara göre, mavi ışık türleri, diğer tüm ışık türlerine nazaran, kişiyi uykudan daha fazla uzak tutuyor. Harvard’da yapılan bir araştırma sonucuna göre mavi ışık, diğer ışık türlerine kıyasla kişiye enerji, hareket ve tepki süresinde artış yaşatıyor.
Kitap okurken uyku gelmemesi için yapılabilecekler:
- Mavi ışık kullanın.
- Kitap okurken bölüm aralarında ayağa kalkın ve dolaşın.
- Yine bölüm aralarında, bulunduğunuz ortamı tamamen değiştirebilirsiniz.
- Uzanıyorsanız, oturarak kitap okumak belki de sizler için çözüm olacaktır.
- Uykunuzun gelmemesini istiyorsanız, uyku kaçıran yiyecek ve içeceklere yönelebilirsiniz.
- Beyninizde bulunan kitap ve uyku şartlanmasını yıkmaya çalışın.
Bütün bunları yapabilirseniz, kitap okurken uyku gelmesi sorunsalından kurtulabilirsiniz.
Kitap Okurken Uyku Gelmesi İçin Neler Yapılabilir?
Yazımızın bu kısmına kadar kitap ile uyku arasında ki bağın neden kaynaklandığını ve onu nasıl yıkabileceğimizi anlattık. Yazımızın bu kısmından sonra ise bu görüşe tam zıt olan kitap okurken uyku gelmesi için neler yapılabileceğini inceleyeceğiz.
Kitap okuduğunuz esnada, uykunuz gelsin istiyorsanız, beyninizi şartlamanız gerekebilir. Bilimsel olmamakla birlikte, beyninizde şartlama oluşturmak için yapabilecekleriniz:
- Yalnızca aşırı uykunuz geldiği zaman kitap okuyun.
- Eğer kitap okurken uykuya dalabiliyorsanız, bu davranışı tekrarlayın.
- Belirli bir zaman geçtikten sonra, beyniniz şartlanmaya başlayacaktır.
- Beyninizi şartlamayı başarırsanız, kitap okuduğunuz zaman uyku gelme olasılığını artırabilirsiniz.
Eğer uykuya dalamama problemleri yaşıyorsanız, “Beynin Uykuya Dalamaması” adlı yazımızı okumanızı öneririz. Ayrıca uyku getiren şeyler yazımızı da okuyabilirsiniz.