Metadata, bir veri hakkında bilgi veren, diğer verilerdir. Terimin diğer adları ise üst veri veya metaveri olarak bilinir. Metaveri, başka bir veriyi referans olarak gösterir. Metadata nedir sorusunun en kısa yanıtı, bir veri hakkında bilgi sahibi olmayı sağlayan verilerdir.
Yazımızın içeriğinde oldukça karmaşık duran metaveri kavramının detaylarını inceleyeceğiz. Bu tarz içerikler ve yazılım dünyası hakkında yeni bilgiler için Developer Türk adresini de takip edebilirsiniz. Üst veri olarak da adlandırılan bu kavramın kendisi bir veri olsa bile, asıl veri hakkında bilgi taşıması onun en büyük özelliğidir. Üst veri, asıl veriye atıfta bulunarak, onun daha kolay ve daha net biçimde anlaşılmasına olanak tanır.
Metadata Türleri ve Metadata Örnekleri
Metadata kendi içerisinde pek çok türden oluşur. Metaverilerin oluşturmuş olduğu bu türlerin içerdiği örnekler ile metadata nedir sorusu daha net biçimde anlaşılır. Üst verilerin türlerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:
- Yönetimsel metaveriler,
- Açıklayıcı metaveriler,
- Yasal metaveriler,
- İşlemsel metaveriler,
- Koruma metaverileri,
- Kaynak metaverileri,
- Yapısal metaveriler,
Bu üst veri türlerinin her biri, asıl verinin daha net anlaşılmasına olanak tanır.
Yönetimsel metadata kavramını örneklendirecek olursak; idari izinler, veri kaynaklarının yönetimi, yönetimsel bakım hizmetleri gibi veriler ile genel olarak yönetimsel veri hakkında bilgi taşır.
Açıklayıcı üst veriler ise asıl veri hakkında detaylı bilgi sahibi olmaya yarar. Örneklen olarak; herhangi bir kurşun kalemin tüm bilgileri genel verimiz olsun. Kurşun kalemin rengi hakkında bilgi tutan başka bir veri, kurşun kalemin üst verisi (metadatası) olarak adlandırılacaktır.
Metadata Nerede Kullanılır?
Metadataların en çok kullanımda olduğu yerlerin başında web siteleri yer alır. Web sitelerinde bulunan sayfalara verilen meta etiketler, arama motorlarına, sitelerin sayfaları hakkında bilgi verir. Bu sayede web verileri, arama yapan kullanıcıların karşısına en doğru şekilde çıkar. Web siteleri haricinde pek çok alanda da metaveriler kullanılır.
Metadata Nasıl Kullanılır?
Metaveriler pek çok alanda kullanılmaktadır. Üst verilerin en çok kullanıldığı alanların başında, internet ortamı yer alır. Hatta üst verilerin en mantıklı ve sistematik biçimde kullanıldığı yerde internettir.
Diğer verileri anlamlı hale getirmek için metaveriler büyük önem taşımaktadır. Metaverilerin bütünü incelendiği zaman, asıl veri öncekine nazaran oldukça anlaşılır bir hale gelir.
Metadataların Yanıtladığı Sorular
Her bir metaveri, genel veri hakkındaki bazı soruların yanıtını içerisinde barındırmaktadır. Üst verinin, genel veri hakkında yanıtladığı sorular:
- Ne?
- Ne Zaman?
- Nerede?
- Kim?
- Nasıl?
- Hangi?
- Neden?
Gibi sorulardır. Bu sorulara yanıt veren metadatalar, veri hakkında oldukça geniş bir bilgiye sahip olunmasını sağlar.
Soruların yanı sıra metaveri oluşturmak için belirli alt kümelerden de yardım alınmaktadır. Alt kümeler; başlık, tanım, dilim, tema, anahtar kelime, lisans, yayımcı, referans gibi bilgilerden oluşur.
Konu ile ilgili ek kaynak arayışındaysanız;
- https://www.opendatasoft.com/en/blog/what-is-metadata-and-why-is-it-important-data/ (İngilizce)
- https://www.ontotext.com/knowledgehub/fundamentals/metadata-fundamental/ (İngilizce)
- https://www.techtarget.com/whatis/definition/metadata (İngilizce)
Sitelerinde yer alan bilgileri de okuyabilirsiniz.
Daha fazla içeriğimize ulaşmak isterseniz, buraya tıklamanız yeterli.