SMART, oldukça uzun bir açılıma sahip İngilizce kökenli kelimelerin bir kısaltmasıdır. SMART nedir? Projelerde, kişisel hedeflerde veya amacı olan herhangi bir işte kullanılabilen bir metottur. Hedefleri tanımlama ve hedeflere ne zaman varılacağı, metot içerisinde yer almaktadır.
SMART açılımı;
- S = Spesific (Spesifik),
- M = Measurable (Ölçülebilir),
- A = Accepted (Kabul Edilen),
- R= Realistic (Gerçekçi),
- T = Timely (Zamana Bağlı),
olarak yapılabilir.
SMART’ı incelerken açılımda yer alan tüm bu kelimeleri ve metot için ne ifade ettiğini sizlere anlatmayı hedefliyoruz.
7p kuralı gibi, SMART’da oldukça önemli ve pek çok şirketin, kişinin, kurumun uyguladığı bir metottur.
Açılımlarıyla Birlikte SMART Nedir, Nasıl Kullanılır?
Yaptığımız açılımlardan sonra, sıra geldi bu açılımların altını doldurmaya. SMART’ın ne ifade ettiğini kelime anlamı olarak öğrendik. Peki, şimdi bu konuyu işlerimize nasıl tam entegre haline getireceğiz?
Bu sorunun cevabı için, öncelikli olarak daha önemli bir soruyu tam olarak anlamamız gerek. Bahsettiğimiz soru ise SMART nedir?
1) Spesific (Spesifik)
SMART’ın ilk harfi olan S, spesifik olarak açıklanmıştır. Bunun anlamı ise hedeflerinizin tamamen spesifik yani açık ve net olması gerekliliğidir. Açık ve net olmayan hedeflere motive olmak oldukça zordur. Hedefinizin yeteri kadar açık ve net olduğunu hesaplamak için ise 5 adet soruyu kendinize sormanız gerekiyor.
Spesifik olmak adına sorulabilecek beş adet, aşırı mantıklı sorular;
- Neyi tam anlamıyla başarmak istiyorum? (Net hedef için ilk soru)
- Neden hedefim benim veya projem için bu kadar önemli?
- Kimler dahil?
- Hedefim tam olarak neresi?
- Hangi araştırmalar veya kaynaklar hedefime dahiller?
Spesifik ile Alakalı Örnek:
Kendinizi amatör ligde oynayan bir futbolcu olarak düşünün. Hedefiniz daha iyi liglerde top oynamak. Bu hedefi nasıl daha spesifik hale getirebilirsiniz? SMART açılımı ilk harfi olan S sayesinde, hedefinizi doğrudan Süper Lig’de oynamak yapabilirsiniz. Bu hedefinizi daha açık ve belirgin yapacaktır.
2) Measurable (Ölçülebilir)
Koyacağınız hedefin ölçülebilir olması da büyük önem taşımaktadır. SMART’ın ikinci harfi olan M, measurable yani ölçülebilirdir. Hedefinizin, ölçülebilir olduğunu ölçmeniz için de sizlere sadece 3 adet basit soru gerekli.
Hedefinizin SMART’ın ikinci harfi olan M’ye uyup uymadığını kontrol etmek için sormanız gereken sorular;
- Maddi olarak ne kadar harcamalıyım?
- Manevi olarak ne kadar kendimi vermem gerek?
- Başardığımı ne zaman öğrenebilirim?
Ölçülebilirlik ile İlgili Örnek
Süper Lig’e çıkmak için harcamanız gereken emeği, yapmanız gereken antrenmanları n ölçülebilir olması gerekir. Gereken antrenmanlar için ne kadar harcayacağınıza, ne emek vereceğinize proje başlamadan karar verebilirsiniz. Belirli istatistikleri yakaladığınız zaman, başardığınızı anlamış olursunuz.
3) Accepted/Achievable (Kabul Edilebilir)
Ulaşmak istediğiniz hedefin, gerçekten ulaşılabilir olduğunu hesaplamanız gerekmektedir. Bunun için SMART metodu ile kendinize sormanız gereken bazı sorular bulunmaktadır. Kendinize hedefinizin kabul edilebilir olduğunu ispatlamak adına sormanız gereken sorular;
- Koyulan hedefe ulaşmak için yeterli kapasitem ve kaynağım bulunuyor mu?
- Başkası daha önce koymuş olduğum hedefi başardı mı?
Örnek Olarak
Süper Lig’e çıkma hayaliniz için yeterli kapasiteye ve bunun için yeterli kaynağa sahip misiniz? Kapasitenizin olduğunu düşünüyorsanız, kaynağınız ile ilgili de herhangi bir sorun bulunmuyorsa bunu başarabilirsiniz. Daha önceden de bu hedefinizi pek çok kişi başardığına göre, sizler neden başaramayasınız.
4) Realistic (Gerçekçi)
Geldik SMART’ın bize göre en zor kısmı olan gerçekçi olmaya. Gerçekçi hedefler koyduğunuzu nasıl anlayabilirsiniz, gerçekçi hedefler koymak için neler yapabilirsiniz sorularına birazdan geçeceğiz. Fakat, bu metodun belki de en can alıcı noktası olan bu nokta, hayal gücünü engellemiyor.
SMART açılımı içerisinde yer alan gerçekçi olma, kurduğunuz hedefin belirlediğiniz aralıklarda, sahip olduğunuz yetenek ve kaynaklar için gerçekçi olup olmadığını belirler. Gerçekçi olmak için sormanız gereken sorular;
- Belirlediğim hedefe, belirlediğim zaman aralığında, elimde olan kaynaklar ve kapasitem ile ulaşabilir miyim?
- Hedefimi daha önce başarmış insanlar, hangi yolları tercih ettiler?
Örnek
Elinizde yeterli maddi gücünüz, manevi gücünüz, motivasyonunuz, yeteneğiniz, kaynağınız var mı? Bu sorular Süper Lig hayaliniz için sizlere gerekli gerçekçilik cevaplarını verecektir. Süper Lig’de oynamak için sağlam bir vücuda, çelik gibi sinirlere ve profesyonelliğe ihtiyacınız vardır. Bunlar ise ancak özel koçların sizlere katabileceği ekstra özelliklerdir. Kaynağınızı ve potansiyelinizi göz önünde bulundurarak koyduğunuz hedefin gerçekçiliğini sınamalısınız.
5) Timely (Zamana Bağlı)
SMART’a göre konulan hedef muhakkak bir zaman aralığı içermek zorundadır. Aksi taktirde hedef daima ertelenmeye ve unutulmaya mahkumdur. SMART açılımı son harfi olan T harfi, bizlere zamanlanabilir, zamana bağlı hedefler koymamız gerektiğini söylüyor.
Zamana bağlı hedef koyduğunuzdan emin olmak adına kendinize şu soruları sorabilirsiniz;
- Hedefime ne zaman başlıyorum?
- Hedefime ne zaman ulaşmayı planlıyorum?
Örnek
Süper Lig’e çıkmak için bu ayın 20’sinde çalışmaya başlamayı planlayıp, tam 3 yıl sonra ayın 20’sinde Süper Lig’de olmayı hedefinize koymalısınız. Bu hedef uğruna, 3 yıl boyunca elinizden tüm geleni yapmalı ve zorluluklara göğüs germelisiniz.
SMART metodu oluşturacağınız hedefin daha kaliteli ve daha iyi sonuçlar almasını sağlayacaktır.
İngilizce kaynaklar: