Marjinal maliyet, özellikle ekonomi alanında sıkça kullanılan bir terimdir. Marjinal maliyet nedir sorusunun yanıtı üretilecek olan ürün miktarı arttığı zaman, toplam maliyette meydana gelen değişikliğe, marjinal maliyet denir.
Bu kavram, ek olarak ürün üretmenin gerekli olduğu durumlarda kullanılmaktadır. Marjinal maliyete, ek ürün maliyeti de denilebilir. Kimi zaman bu terim, maliyetteki ufak değişimleri ifade etmektedir. Kimi zaman ise sonsuz ve küçük miktarlardaki artış, marjinal maliyet kavramı içerisinde ele alınılır.
Marjinal Maliyet Nedir?
Uzun dönem ve kısa dönem olmak üzere 2 tür marjinal maliyet bulunur. Adlarından da anlaşılacağı üzere bu türdeki maliyetler, uzun ve kısa süreçler içerisinde ele alınmaktadır. Yapılacak olan maliyet hesaplamaları, işletmelerin karını maksimize etmesine olanak tanır.
Şayet marjinal maliyet, marjinal gelire eşit çıkıyorsa işletme satmış olduğu üründen herhangi bir gelir elde edemiyordur. Bu ve benzeri durumlara düşmemek için maliyet hesaplamaları, bir şirket için oldukça büyük önem arz eder. Sabit maliyet, birim maliyet, değişken maliyet gibi kavramların nasıl hesaplandığını da sitemizdeki yazılarda bulmanız mümkün.
Uzun Dönem Marjinal Maliyet
Geleceği dönük planları bulunan işletmeler, uzun dönem hesaplamalar yapmak zorundadır. Üretilecek olan ek ürünlerin, uzun süreçlerde, işletmeye ne kadar mal olacağını hesaplamak ise uzun dönem marjinal maliyet sayesinde mümkün olmaktadır.
Bu işlemi gerçekleştiren işletmeler, yıllar içerisindeki kar zarar durumlarını hakkında önceden tahminde bulunabilir ve gerekli aksiyonu alabilirler. Özellikle gelecek yıllarda ek üretim yapmayı planlayan şirketler, bu hesaplamayı sık sık yapmak zorundadır. Aksi taktirde işletme başına geleceklerden habersiz ve oldukça riskli biçimde üretim yapmak mecburiyetinde kalır.
Kısa Dönem Marjinal Maliyet
Kısa dönem için hesaplanmakta olan marjinal maliyetler, yeni ürünün işletme için şu an ne kadara mal olacağını hesaplar. Başka bir değişle; işletme üreteceği ek ürünü ne kadara mal edeceğini, anlık olarak hesaplamış olur.
Uzun vadede var olmayacağı düşünülen ek üretimler için, kısa dönem marjinal maliyet hesaplamasını kullanmak daha uygun olacaktır.
Marjinal Maliyet Hesaplama
Marjinal maliyetlerin hesaplanması için matematiksel bir formül bulunmaktadır. Bu matematiksel formül uygulandıktan sonra ortaya çıkacak olan marjinal maliyet, işletmenin ek ürün üretimi hakkında detaylı bilgi almasına yardımcı olur. Marjinal maliyet hesaplaması yapıldıktan sonra net fikir sahibi olan işletmeler, daha rasyonel kararlar alarak, geleceğe dönük daha iyi yaptırımlar alabilir.
Marjinal Maliyet Eğrisi
Marjinal maliyet eğrisi, ortalama değişken maliyet (AVC) ile ortalama maliyetin (AC) minimum noktalarında kesilmesi sonucu oluşur. Toplam değişken maliyet, marjinal maliyetin altında kalan kısımdır. Minimum marjinal maliyet bulunmak isteniyorsa 2 türev de 0’a eşitlenmek zorundadır.
Marjinal Maliyet Formülü ve Uygulamalı Örnek
Marjinal maliyetin formülüne gelecek olursak:
- Marjinal Maliyet (MC) = Δ TC / Δ Q
- Δ TC = Maliyetteki toplam değişim.
- Δ Q = Miktardaki toplam değişim.
Formülün uygulanışı: Herhangi bir işletme 10.000 ürün üretmek için 200.000 TL para harcıyor varsayalım. Aynı işletme 15.000 ürünü üretmek için 350.000 TL para harcıyor olsun. Ürünlerin ortalama maliyeti 22 TL olarak ortaya çıkacaktır. Eğer birazdan hesaplayacağımız marjinal maliyet 22 TL’den küçük çıkarsa üretim yapmak şirket için karlı olacak, yüksek çıkarsa karsız olacaktır.
MC = Δ TC / Δ Q = (350.000 – 200.000) / (15.000 – 10.000)
MC = 150.000 / 5.000
MC = 30
22 < 30 yani marjinal maliyet, ortalama maliyetin oldukça yukarısında. Bunun sonucu olarak; ekstra üretim yapmak mantıklı değil.